banner

Con Trâu Trong Lễ Hội – Đời Sống Văn Hoá Người Việt – Quà tặng 24k

Con trâu trong lễ hội.“Con trâu là đầu cơ nghiệp”, không chỉ gắn với sản xuất nông nghiệp, mà từ ngàn xưa đã đi vào văn hóa tinh thần của người Việt, trong tín ngưỡng dân gian và đặc biệt là trong các lễ hội.

Con trâu trong lễ hội đình đám

Con Trâu trong lễ hội – Lễ hội Xuân Ngưu

Theo các thư tịch cổ, trong ngót nghìn năm thời kỳ phong kiến, hàng năm vào ngày lập xuân, là các triều đình ở kinh thành Thăng Long lại tổ chức Lễ hội Xuân Ngưu. Đây là nghi lễ cung đình vô cùng quan trọng, diễn ra suốt từ thời nhà Lý đến hết thời Lê – Trịnh. Vật phẩm cúng tế quan trọng nhất là trâu bằng đất, với ý niệm để tống khí lạnh của mùa đông và đón khi ấm áp của mùa Xuân đang tới.

-17%
2.500.000 
-10%
-18%
4.500.000 
-31%
3.800.000 
Con Trâu Trong Lễ Hội
Con Trâu Trong Lễ Hội

Lễ Tiến Xuân ngưu có một ý nghĩa đặc biệt đối với đời sống tinh thần của con người dưới thời các vua Nguyễn. Nền kinh tế nước ta lúc bấy giờ chủ yếu dựa vào nền nông nghiệp lúa nước nên cuộc lễ này lại có quan hệ mật thiết đối với đời sống của nhân dân nhiều hơn.

Nhận thức rõ về điều ấy, các vua Nguyễn có những quan tâm hợp lý. Vào năm 1833, vua Minh Mạng xuống dụ rằng: “Về khoản Trâu đất và Mang thần, nguyên là ý chăn việc cày ruộng, khuyên bảo giúp đỡ, ở Kinh đã cử hành trước, các địa phương cũng nên tuân làm tất cả, để cho phù hợp lễ đời cổ”.

Theo quan niệm của người xưa, một năm có 12 tháng, mỗi tháng tượng trưng cho hình ảnh một con vật, gọi là 12 con giáp: Tý, Sửu, Dần, Mão, Thìn, Tỵ, Ngọ, Mùi, Thân, Dậu, Tuất, Hợi. Tháng cuối cùng của năm biểu tượng là con Trâu nên gọi là tháng Sửu.

Thời điểm này là mùa đông giá rét, có lẽ người xưa làm tượng trâu ban đầu với nghĩa tống tiễn mùa đông lạnh giá; sau có thêm tục Đả Xuân ngưu mang ý trấn áp, xua đuổi hàn khí và đón chào mùa Xuân ấm áp.

Con Trâu Trong Lễ Hội
Con Trâu Trong Lễ Hội

Trâu đất và Mang thần đều phải được đắp bằng đất (dùng cành hom dâu làm cốt) theo các tỷ lệ kích thước, màu sắc ứng với các ý nghĩa nhất định. Mình Trâu được quy định cao 4 thước tượng trưng cho 4 mùa; từ đầu đến đuôi dài 8 thước tượng trưng cho 8 tiết là lập xuân, xuân phân, lập thu, thu phân, lập hạ, hạ phân, lập đông và đông chí.

Các màu sắc được tô lên trâu đất cũng được quy định theo các quan niệm truyền thống. Nếu thiên can của năm ấy là Giáp, Ất thì tô màu xanh; Bính, Đinh thì tô màu đỏ; Mậu, Kỷ thì tô màu vàng; Canh, Tân thì tô màu trắng; Nhâm, Quý thì tô màu đen. Tương tự, các màu sắc ở thân, ở bụng, ở sừng, ở chân, ở móng đều được tô ứng với Địa Chi, Ngũ Hành… Đuôi trâu đất được quy định 1 thước 2 tấc tượng trưng cho 12 tháng v.v

Lễ Tiến Xuân ngưu xưa được tổ chức trên tinh thần nhân văn, thể hiện những ước mơ chính đáng về một cuộc sống vật chất đầy đủ trong năm mới, hơn nữa đó còn phản ánh được một dạng nghi lễ có màu sắc tín ngưỡng trong đời sống tâm linh của người Việt xưa, khi nền kinh tế quốc gia chủ yếu dựa vào nông nghiệp lúa nước.

Xem thêm :

Mô hình thuyền buồm mạ vàng

Tranh thuyền buồm mạ vàng

Tranh hoa sen mạ vàng

Tranh mã đáo thành công mạ vàng

Con trâu trong lễ hội-Lễ hội Tịch Điền

Lễ hội Tịch Điền ở Duy Tiên, Hà Nam có nguồn gốc lâu đời, được tổ chức từ mùng 5 đến mùng 7 tháng Giêng hàng năm.
Theo tích cũ, lễ hội này là do vua Thần Nông (cụ nội của vua Hùng) khai mở, cầu mong một năm mưa thuận gió hòa, mùa màng bội thu. Vào đầu xuân, vua sẽ thân chinh là lễ tế Thần nông và cày ruộng tịch điền. Có một khu ruộng riêng để làm nghi lễ này.
Con Trâu Trong Lễ Hội
Con Trâu Trong Lễ Hội
Trâu cày ruộng tịch điền phải là trâu đực, nuôi theo chế độ riêng. Ngày làm lễ Tịch Điền, vua sẽ đích thân cày ruộng và đường cày có tính tượng trưng cho một năm mùa vụ tốt tươi.
Tại Việt Nam, Đại Việt sử ký toàn thư chép là vào đầu xuân năm 987 vua Lê Đại Hành làm lễ tịch điền, cày ruộng để khuyến khích dân chúng trồng trọt sản xuất. Đó là lễ tịch điền đầu tiên ở Việt Nam được sử sách ghi nhận lại. Sau đó đến thời nhà Lý, lễ này được tổ chức long trọng hơn và là một trong những ngày hội chính của triều đình vào mùa xuân.
Con Trâu Trong Lễ Hội
Con Trâu Trong Lễ Hội
Đến đời Trần, do nạn giặc nhà Nguyên nên lễ điền không mấy quan trọng như trước. Tuy nhiên, khi có điều kiện, nhà vua vẫn đích thân làm lễ.
Đến các thời nhà Hồ, thì hầu như phong tục này không còn được giữ
Lễ tịch điền không chỉ mang ý nghĩa nhân văn sâu sắc, thể hiện sự quan tâm của các vị vua đối với người nông dân mà còn tuyên truyền, giáo dục các tầng lớp nhân dân, đặc biệt là thế hệ trẻ, lòng biết ơn tiền nhân, tích cực phát triển sản xuất nông nghiệp. Bởi thế, mỗi người dân Hà Nam nói riêng, Việt Nam nói chung cần phát huy truyền thống thi đua lao động, sản xuất, phát triển kinh tế trên chính mảnh đất quê hương mình.

Con Trâu trong lễ hội – Tết Trâu

Tết trâu là tục lệ cổ truyền ở nhiều vùng miền nông thôn của nước ta. Ở Hoằng Hóa, Nga Sơn (Thanh Hóa); Vĩnh Linh (Quảng Trị)… trước Tết vài hôm, người ta tìm các thứ cỏ thật ngon, hoặc chọn mớ rơm được nắng để “thưởng” cho trâu ăn Tết. Sau đó, trâu được tắm rửa kỹ càng, chuồng trại được quét dọn sạch sẽ.

Con Trâu Trong Lễ Hội
Con Trâu Trong Lễ Hội

Sáng mồng 1 Tết, người chủ mang dán trước trán mỗi con trâu một lá bùa bằng giấy hồng điều để “trừ tà”, xua đuổi vận hạn xấu của năm cũ, cầu cho trâu sang năm mới được bình yên vô sự, ăn no, cày khỏe. Sau khi cúng “chuồng”, trâu được cho ăn cỗ, được thưởng thức món bánh chưng, bánh lá gai, xôi, chè, chuối… Người ta còn chọn ngày tốt dắt trâu đi dạo vài vòng để trâu “thưởng xuân”, đồng thời ướm vai cày cho trâu để cầu “lấy may”.

Con Trâu trong lễ họi – Lễ hội trọi trâu Đồ Sơn

Lễ hội chọi trâu Đồ Sơn, còn gọi là đấu ngưu , là một tập tục cổ, có từ xa xưa, một lễ hội truyền thống của người dân vạn chài tại vùng biển Đồ Sơn, Hải Phòng; diễn ra vào ngày 9 tháng 8 Âm lịch hàng năm; di sản văn hóa phi vật thể quốc gia năm 2013 của Việt Nam. Đây là một lễ hội với lễ nghi trang trọng, rước kiệu thần, có lọng che, phường bát âm…
Trong văn hóa cộng đồng người dân Hải Phòng, còn lưu truyền câu ca cổ: “Dù ai buôn đâu bán đâu / Mùng chín tháng tám chọi Trâu thì về”
Lễ hội chọi trâu Đồ Sơn có sự giao thoa giữa những yếu tố văn hoá nông nghiệp đồng bằng với văn hoá cư dân ven biển; mang sắc thái riêng, gắn liền việc thờ cúng thủy thần với nghi lễ chọi và hiến sinh trâu; thể hiện bản sắc văn hóa, tinh thần cùng thể chất đặc biệt của người dân miền biển hàng ngày đối diện với biển khơi và bão tố để mưu sinh.
Con Trâu Trong Lễ Hội
Con Trâu Trong Lễ Hội
Nếu như, cộng đồng địa phương các nơi khác lưu truyền về lễ hội của mình với câu câu “Trống làng nào làng ấy đánh, Thánh làng nào làng ấy thờ”, thì Lễ hội chọi trâu Đồ Sơn gắn với truyền thống “trống mọi làng cùng đánh, thánh mọi làng cùng thờ” để tưởng nhớ công ơn của các vị thần, duy trì kỷ cương làng xã, để cầu nguyện cho “nhân khang, vật thịnh”, để tinh thần đoàn kết, ý thực cộng đồng được duy trì, khẳng định.
Từ nguồn gốc ấy có thể thấy rằng lễ hội chọi trâu có một ý nghĩa rất quan trọng trong đời sống người Đồ Sơn từ xưa tới nay. Ngoài nhu cầu vui chơi, tìm hiểu, qua lễ hội người ta tưởng nhớ đến công ơn của các vị thần, duy trì kỷ cương làng xã,. Do đó, Lễ hội Chọi trâu không chỉ đơn thuần “hai ông trâu chọi” mà nó đã trở thành tục lệ, tín ngưỡng độc đáo của người dân miền biển Đồ Sơn.

Hiện nay, Lễ hội chọi trâu Đồ Sơn vẫn mang đậm bản sắc và đầy đủ các nghi thức truyền thống dân gian: Rước kiệu và long đình, bát biểu; hành lễ tế thành hoàng làng, dùng trang phục cổ và nhạc cụ dân tộc, tặng thưởng cao chủ trâu và trâu thắng trong trận cuối cùng đoạt ngôi vô địch. Tuy nhiên, cũng có những cải biến nhằm thích ứng với hoàn cảnh mới và lễ hội ngày càng thu hút đông đảo khách trong nước và khách quốc tế về xem hội.

DSC04048

Lệ cũ Đồ Sơn là tính số trâu chọi theo đóng góp suất đinh của các giáp, kèm những kiêng kỵ khe khắt. Không giao trưởng giáp có tang nuôi trâu và không để phụ nữ chăn dắt trâu. Số trâu chọi ở Đồ Sơn thời trước nhiều nhất là 12. Nay, là các đơn vị kinh tế và một hộ hoặc vài hộ gia đình tự nguyện đảm nhiệm, ít vướng mắc trong những quy định gò bó. Chủ các trâu chọi không tính toán đơn thuần về kinh tế.

Xem thêm : Tượng trâu mạ vàng

Để lại một bình luận

Email của bạn sẽ không được hiển thị công khai. Các trường bắt buộc được đánh dấu *